Het diafragma regelt de hoeveelheid licht die de lens binnenkomt en beïnvloedt daarmee de belichting van de foto. Het licht reist door de lens via de optiek en raakt een lichtgevoelig oppervlak (film of sensor). Diafragma's worden weergegeven als f/stops en worden geschreven als getallen, vaak met decimalen. Lagere f/stop-getallen (bijv. f/1.4) geven meer belichting omdat ze een grotere opening in het diafragma van de lens vertegenwoordigen, terwijl hogere f/stop-getallen (bijv. f/16) minder belichting geven omdat de opening in de lens kleiner is. Dit lijkt in het begin verwarrend en tegenstrijdig, maar denk eraan dat als iemand het heeft over een "groter diafragma", hij of zij verwijst naar hoe groot de opening in de lens is, niet hoe groot het getal is.
Terwijl het diafragma de hoeveelheid licht regelt die door een lens gaat, kan het ook worden gebruikt om de hoeveelheid scherptediepte in je foto's te regelen. Scherptediepte (in het Engels Depth of Field of DoF) is het gebied van "acceptabele scherpte" in een foto. Simpel gezegd: hoe wazig het gebied achter of voor het onderwerp is.
Lagere f/stop (f/1.4) - groter diafragma - meer licht - minder DoF - wazigere achtergrond.
Hogere f/stop (f/16) - kleinere opening - minder licht - meer DoF - scherpere achtergrond.
Diafragma is een van de drie elementen in de belichtingsdriehoek, samen met sluitertijd en ISO.
Hoe kies je je diafragma? Nu we weten hoe we de scherptediepte kunnen regelen en wat diafragma is, hoe weten we dan welk diafragma we in verschillende scenario's moeten gebruiken? Bij klassieke portretfotografie wordt het onderwerp van de achtergrond gescheiden door "selectieve focus" te gebruiken. Dit wordt bereikt door een groter diafragma te kiezen, wat een kleinere scherptediepte geeft. Bij het kiezen van een diafragma voor landschapsfotografie willen we zoveel mogelijk informatie in de afbeelding, hiervoor willen we maximale scherptediepte die wordt bereikt door een kleiner diafragma te selecteren.